تعداد ریشه و کانال دندان

تعداد ریشه و کانال دندان بسته به نوع دندان می تواند متفاوت باشد. در اینجا یک مرور کلی وجود دارد. با کلینیک تخصصی دندانپزشکی در غرب تهران همراه باشید تا بهترین خدمات را به شما ارائه بدهیم.

دندان های ثنایا و نیش (دندان های جلویی):
معمولاً یک ریشه دارند.
اغلب دارای یک کانال ریشه هستند، اگرچه ممکن است تغییراتی رخ دهد.

دندان های پرمولر (بیکوسپید):
معمولا یک یا دو ریشه دارند.
پرمولرهای تک ریشه معمولا یک کانال ریشه دارند، در حالی که پرمولرهای چند ریشه ممکن است دو یا چند کانال ریشه داشته باشند.

دندان آسیاب (دندان های پشتی):
دارای ریشه های متعدد
مولرهای فوقانی به طور معمول دارای سه ریشه (ریشه های مزیوباکال، دیستوبوکال و پالاتال) هستند و می توانند سه یا چهار کانال ریشه داشته باشند.
مولرهای پایینی معمولاً دو ریشه دارند (ریشه های مزیال و دیستال) و می توانند دو یا سه کانال ریشه داشته باشند.

دندان آسیاب سوم (دندان عقل):
می تواند از نظر تعداد ریشه ها و کانال های ریشه متفاوت باشد.
برخی ممکن است یک، دو یا حتی سه ریشه با کانال های ریشه مربوطه داشته باشند.

توجه به این نکته مهم است که در حالی که اینها الگوهای کلی هستند، ممکن است تغییراتی در آناتومی هر دندان وجود داشته باشد. علاوه بر این، تکنیک‌های تصویربرداری دندان مانند اشعه ایکس یا توموگرافی کامپیوتری با پرتو مخروطی (CBCT) ممکن است برای ارزیابی دقیق‌تر تعداد و مورفولوژی ریشه‌ها و کانال‌های ریشه در طول درمان دندان استفاده شود.

ریشه و کانال دندان چیست

ریشه و کانال دندان بخشی از دندان است که تا استخوان فک امتداد می یابد و دندان را در جای خود در حفره دندان ثابت می کند. معمولاً توسط بافت لثه پوشانده شده و در دهان قابل مشاهده نیست. تعداد ریشه های یک دندان بسته به نوع دندان می تواند متفاوت باشد.

کانال های ریشه فضاهای توخالی طبیعی درون ریشه دندان هستند که حاوی پالپ دندان هستند که از اعصاب، عروق خونی و بافت همبند تشکیل شده است. محفظه پالپ که در تاج دندان قرار دارد تا کانال های ریشه گسترش می یابد. وظیفه اصلی کانال ریشه نگهداری پالپ دندان و تغذیه دندان در طول رشد آن است.

در طول درمان ریشه دندان، دندانپزشک یا اندودنتیست پالپ دندان عفونی یا آسیب دیده را از کانال‌های ریشه جدا می‌کند، کانال‌ها را تمیز و ضدعفونی می‌کند و آنها را با مواد زیست سازگار پر می‌کند تا فضا را ببندد و از آلودگی مجدد جلوگیری کند. این روش برای نجات دندانی انجام می شود که در غیر این صورت به دلیل آسیب یا عفونت برگشت ناپذیر پالپ نیاز به کشیدن دارد.

روش های تشخیص تعداد ریشه و کانال دندان

روش های مختلفی توسط دندانپزشکان برای تشخیص تعداد ریشه ها و کانال های ریشه در دندان استفاده می شود:

معاینه بالینی: دندانپزشکان ممکن است دندان را به صورت بصری بررسی و لمس کنند تا آناتومی آن را ارزیابی کنند و هر گونه ویژگی غیرعادی را که ممکن است نشان دهنده وجود چندین ریشه یا کانال ریشه باشد، تشخیص دهند.

رادیوگرافی های دندانی (اشعه ایکس): تصاویر اشعه ایکس معمولاً برای تجسم ساختار داخلی دندان ها از جمله ریشه ها و کانال های ریشه استفاده می شود. رادیوگرافی پری اپیکال، رادیوگرافی بایت وینگ یا رادیوگرافی پانورامیک ممکن است برای ارزیابی تعداد و مورفولوژی ریشه ها و کانال های ریشه گرفته شود.

توموگرافی کامپیوتری با پرتو مخروطی (CBCT): CBCT یک تکنیک تصویربرداری تخصصی است که تصاویر سه بعدی از دندان ها و ساختارهای اطراف را ارائه می دهد. این امکان تجسم دقیق تر مورفولوژی ریشه را فراهم می کند و می تواند به شناسایی آناتومی پیچیده کانال ریشه کمک کند.

Electronic Apex Locator (EAL): EAL وسیله ای است که در طول درمان ریشه برای تعیین دقیق طول کانال استفاده می شود. از سیگنال‌های الکترونیکی برای اندازه‌گیری موقعیت راس کانال ریشه استفاده می‌کند و می‌تواند به تشخیص کانال‌های اضافی که ممکن است در رادیوگرافی قابل مشاهده نباشد کمک کند.

بزرگنمایی و روشنایی: دندانپزشکان ممکن است از وسایل بزرگنمایی مانند لوپ های دندانی یا میکروسکوپ های دندانی همراه با نور روشن استفاده کنند تا تجسم آناتومی داخلی دندان را افزایش دهند و کانال های اضافی را شناسایی کنند.

آزمایش‌های نفوذ رنگ: در برخی موارد، ممکن است از آزمایش‌های نفوذ رنگ برای ارزیابی وجود و وسعت سیستم‌های کانال ریشه استفاده شود. رنگ ها یا مواد حاجب روی دندان اعمال می شود و نفوذ آنها به سیستم کانال ریشه با بزرگنمایی مشاهده می شود.

اندودنتیکس اکتشافی: در طول درمان ریشه، دندانپزشک ممکن است از ابزارهای تخصصی مانند فایل های ریشه و نکات اولتراسونیک برای کاوش و یافتن کانال های ریشه اضافی که ممکن است وجود داشته باشد استفاده کند.با استفاده از ترکیبی از این روش‌های تشخیصی، دندانپزشکان می‌توانند تعداد ریشه‌ها و کانال‌های ریشه دندان را به دقت تعیین کنند که برای برنامه‌ریزی موثر درمان و درمان موفق ریشه ضروری است.

مراحل و روش های ریشه و کانال دندان

فرآیند درمان ریشه و کانال دندان که به عنوان درمان ریشه نیز شناخته می شود، شامل چندین مرحله و تکنیک است:

معاینه بالینی: دندانپزشک با انجام معاینه بالینی کامل دندان شروع می کند که ممکن است شامل ارزیابی علائم، گرفتن تاریخچه دندانی و انجام آزمایشاتی مانند ضربه زدن یا لمس برای تعیین میزان آسیب یا عفونت باشد.

رادیوگرافی دندان: تصاویر اشعه ایکس برای تجسم آناتومی داخلی دندان از جمله تعداد، شکل و طول کانال های ریشه گرفته می شود. این به دندانپزشک کمک می کند تا درمان را برنامه ریزی کند و هر کانال اضافی یا آناتومی غیر معمول را شناسایی کند.

بی‌حسی موضعی: بی‌حسی موضعی برای بی‌حس کردن دندان و بافت‌های اطراف انجام می‌شود و راحتی بیمار را در طول عمل تضمین می‌کند.

دهانه دسترسی: دندانپزشک برای دسترسی به محفظه پالپ و کانال های ریشه، سوراخی در تاج دندان ایجاد می کند. این معمولاً با استفاده از مته دندانپزشکی یا ابزارهای چرخشی انجام می شود.

تمیز کردن و شکل دهی: از ابزارهای تخصصی به نام فایل های ریشه برای تمیز کردن و شکل دادن به کانال های ریشه استفاده می شود. دندانپزشک بافت پالپ عفونی یا آسیب دیده و همچنین هر گونه باقی مانده یا باکتری را از داخل کانال ها خارج می کند. کانال ها برای تسهیل آبیاری و ضد عفونی شکل می گیرند.

انسداد: هنگامی که کانال ها به طور کامل تمیز و شکل داده شدند، آنها را با یک ماده زیست سازگار به نام گوتاپرکا پر و مهر و موم می کنند. گوتاپرکا معمولاً با یک سیلر ترکیب می شود تا از آب بندی کامل اطمینان حاصل شود و از آلودگی مجدد کانال ها جلوگیری شود.

ترمیم: پس از اتمام درمان ریشه، دهانه دسترسی در تاج دندان با مواد پرکننده موقت یا دائمی مهر و موم می شود. در برخی موارد ممکن است تاج دندان برای بازیابی استحکام و عملکرد دندان قرار داده شود.

پیگیری: برای نظارت بر روند بهبود و اطمینان از موفقیت درمان ریشه، قرار ملاقات های بعدی برای بیمار تعیین می شود. رادیوگرافی های دندانی اضافی ممکن است برای ارزیابی کیفیت پرکردگی کانال ریشه و وضعیت استخوان اطراف گرفته شود.با پیروی از این مراحل و تکنیک ها، دندانپزشکان می توانند به طور موثر دندان های عفونی یا آسیب دیده را درمان کرده و آنها را برای عملکرد و ثبات طولانی مدت حفظ کنند.

چه زمانی ریشه دندان نیاز به درمان و جراحی دارد

درمان ریشه و جراحی ممکن است زمانی که پالپ دندان عفونی، ملتهب یا آسیب دیده باشد، ضروری باشد. برخی از نشانه های رایج برای درمان ریشه یا جراحی عبارتند از:

دندان درد شدید: درد مداوم یا شدید دندان، به ویژه هنگام گاز گرفتن یا فشار آوردن، می تواند نشانه عفونت یا التهاب پالپ باشد.

حساسیت به گرما یا سرما: افزایش حساسیت به دماهای سرد یا گرم که پس از برداشتن محرک باقی می ماند، ممکن است نشان دهنده آسیب یا عفونت پالپ باشد.

تورم یا آبسه: تورم، حساسیت یا وجود برآمدگی جوش مانند روی لثه نزدیک دندان آسیب دیده ممکن است نشان دهنده آبسه باشد که نشانه عفونت است.

تغییر رنگ دندان: تیره شدن یا تغییر رنگ دندان ممکن است در نتیجه ضربه یا تغییرات داخلی مرتبط با آسیب پالپ رخ دهد.

پوسیدگی یا آسیب عمیق: دندان‌هایی که دارای حفره‌های عمیق، ترک‌ها، شکستگی‌ها یا سایر اشکال ضربه هستند که پالپ را در معرض باکتری قرار می‌دهند، در معرض خطر عفونت هستند و ممکن است برای نجات دندان نیاز به درمان ریشه داشته باشند.

تاریخچه اقدامات دندانپزشکی قبلی: دندان هایی که تحت چندین روش دندانی مانند پرکردن یا روکش قرار گرفته اند، ممکن است بیشتر مستعد التهاب یا عفونت پالپ شوند و ممکن است نیاز به درمان ریشه داشته باشند.

تست سرزندگی پالپ: تست‌های دندانپزشکی مانند تست حیات پالپ، که پاسخ‌دهی بافت پالپ به تحریک را ارزیابی می‌کند، می‌تواند به تعیین نیاز به درمان ریشه و کانال دندان کمک کند.

در صورت مشاهده هر یک از این علائم یا علائم ضروری است که با دندانپزشک یا متخصص درمان ریشه مشورت کنید. تشخیص و درمان به موقع می تواند به حفظ دندان و جلوگیری از عوارض بیشتر کمک کند. در برخی موارد، درمان ریشه ممکن است برای رفع مشکل کافی باشد، در حالی که در برخی دیگر، مداخله جراحی مانند آپیکوکتومی (جراحی انتهای ریشه) ممکن است برای برداشتن بافت عفونی و بازیابی سلامت دهان ضروری باشد.مشورت با دندانپزشک باعث میشود که ایشان بتواند با معاینه دقیق مشکلات بوجود آمده دندان شما را بررسی و درمان میکند.