دندانپزشکی لیزری و روش های آن

دندانپزشکی لیزری و روش های آن، لیزر عمدتاً برای برش یا تغییر شکل بافت‌ها در حفره دهان استفاده می‌شود. با ظهور لیزرهای مطب، قابل حمل و استفاده آسان، لیزرها به یک ویژگی محبوب در کلینیک های دندانپزشکی تبدیل شده اند. بیماران به طور فزاینده ای درمان های لیزری را انتخاب می کنند زیرا نسبت به روش های سنتی (شامل چاقوی جراحی) درد کمتری دارند. با این حال، استفاده از آنها در دندانپزشکی نیز مستعد خطر است.

در این مقاله به انواع لیزرهای دندانی، کاربرد آن در دندانپزشکی، فواید و خطرات ناشی از استفاده از آن می پردازیم.

کاربرد لیزرهای دندانپزشکی

لیزر مخفف “تقویت نور توسط انتشار تحریک شده تشعشع” است. نور لیزر تک رنگ است و از یک طول موج نور تشکیل شده است. لیزر دندانی نور را از دستگاه به بافت های هدف (بافت نرم یا سخت) در حفره دهان می رساند. نور لیزر دمای بافت ها را افزایش می دهد و باعث حذف یا اصلاح بافت های هدف می شود. دما را می توان برای دستیابی به اثر مورد نظر تعدیل کرد. علاوه بر برش و شکل دادن به بافت ها، لیزرها چندین کاربرد دیگر نیز دارند:

لیزر به از بین بردن باکتری های عامل بیماری کمک می کند. بنابراین، لیزر برای ضد عفونی کانال‌های ریشه، لثه‌های بیمار (بیماری پریودنتال) و محل‌های دارای التهاب اطراف ایمپلنت‌های دندانی (پری ایمپلنتیت) استفاده می‌شود.

لیزر برای تشخیص پوسیدگی دندان استفاده می شود. این امر با مطالعه تفاوت در خواص تابش نور دندان های پوسیده و سالم به دست می آید.

در شدت های کم، لیزر تکثیر سلول های خاصی (به عنوان مثال، فیبروبلاست ها) را تحریک می کند که بهبود زخم را افزایش می دهد.

در فرآیند سفید کردن دندان، نور لیزر به تحریک محلول سفید کننده دندان کمک می کند و این روند را تسریع می کند.

انواع دندانپزشکی لیزری

لیزرهای دندانی به صورت زیر طبقه بندی می شوند:

لیزر بافت سخت: این نوع لیزر را می توان بر روی بافت های سخت (مانند دندان و استخوان) و همچنین بافت های نرم (لثه، مخاط یا پوست داخلی دهان) در حفره دهان استفاده کرد. لیزرهای بافت سخت گران هستند و به دلیل گرمای بیش از حد تولید شده، خطر آسیب به پالپ دندان را بالا می برند. نمونه هایی از این لیزرها لیزر دی اکسید کربن و لیزر نئودیمیم ایتریوم آلومینیوم گارنت هستند.

لیزر بافت نرم: این نوع لیزر را می توان تنها بر روی بافت های نرم موجود در حفره دهان (مانند لثه، مخاط یا پوست داخلی دهان) استفاده کرد. علیرغم کاربرد محدود، لیزرهای بافت نرم به دلیل اندازه جمع و جور، هزینه کم و طیف وسیعی از کاربردها در مطب های دندانپزشکی ترجیح داده می شوند. نمونه ای از این نوع لیزر، لیزر دایود است.

کاربرد لیزر در دندانپزشکی

استفاده از لیزر در دندانپزشکی در دهه ۱۹۶۰ معرفی شد و استفاده از آن در درمان لثه در دهه ۱۹۹۰ تایید شد. در زیر به برخی از کاربردهای لیزر در دندانپزشکی اشاره می کنیم:

موارد استفاده در بافت های نرم (مانند لثه یا پوست داخلی دهان)

تغییر شکل لثه برای ظاهر بهتر

برداشتن رشد بیش از حد خوش خیم بافت در لثه

درمان بیماری های لثه (پریودنتیت)

برداشتن بافت نرم از دندان‌های نیمه رویش‌شده (دندان‌های نهفته)

برداشتن بافت های نرم برای نمایاندن ایمپلنت های دندانی برای توانبخشی پروتز

ترویج بهبود بهتر زخم

درمان بند زبان (چین بافت نرمی که قسمت جلوی زبان را به کف دهان متصل می کند)

درمان تبخال یا زخم (مثلاً زخم های تبخال ناشی از ویروس)

کاهش درد و التهاب مفصل گیجگاهی فکی (مفصل متحرک اتصال فک پایین به سر)

برداشتن بافت نرم برای بیوپسی ضایعات

موارد استفاده در بافت های سخت (دندان و استخوان)

حذف پوسیدگی از حفره
حذف مواد پرکننده
تشخیص پوسیدگی دندان
درمان حساسیت دندان
سفید کردن دندان ها

مزایای استفاده از دندانپزشکی لیزری

بهبود سریع و راحت محل عمل شده
خونریزی بعد از عمل کمتر
حداقل درد بعد از عمل
کاهش تورم
حداقل آسیب به بافت های مجاور
کاهش خطر عفونت
دید بهتر محل عمل در طول درمان (زیرا لیزر خونریزی را متوقف می کند)
تجربه بهتر با کاهش نویز مته ها
کاهش زمان نشستن روی صندلی
کاهش نیاز به بخیه
آماده سازی حفره استریل شده
پرکردگی های قوی تر با اتصال بهتر و سازگاری با حاشیه های سطح دندان
اثرات باکتری کش

معایب استفاده از لیزر در دندانپزشکی

استفاده از تکنولوژی لیزر در دندانپزشکی با ویژگی‌ها و مزایای خود همراه است، اما معایبی نیز وجود دارد. یکی از معایب اصلی، هزینه بالای این تجهیزات است. خرید و نگهداری دستگاه‌های لیزری گران‌قیمت بوده و هزینه درمان با این تکنولوژی ممکن است برای بیماران افزایش یابد. همچنین، تجهیزات لیزری ممکن است نیاز به مهارت و آموزش ویژه داشته باشد که ممکن است برخی از دندانپزشکان با چالش مواجه شوند.

در مواردی، احتمال حساسیت و درد بیماران در اثر استفاده از لیزر وجود دارد. همچنین، اگر از لیزر درمانی نادرست انجام شود، ممکن است به بافت‌های اطراف دندان آسیب وارد شده و مشکلات جدی به وجود آید. از جمله معایب دیگر می‌توان به نیاز به اطلاعات بیشتر پزشکان و تکنسین‌ها در زمینه لیزر پزشکی اشاره کرد تا استفاده از این تکنولوژی به حداکثر امکانات برسد و به بیماران آسیب نرسد.

موارد احتیاط

در زیر برخی از اقدامات احتیاطی که باید در هنگام استفاده از لیزر برای کاهش خطر آسیب به سایر سازه ها رعایت شود آورده شده است:

بیماران، اپراتورها و دستیاران باید از عینک مناسب برای محافظت از چشم استفاده کنند.

گلوی بیمار و سایر نقاط غیر هدف در دهان باید محافظت شوند.

برای جذب پره های لیزر باید از لوله های مکش یا تخلیه با سرعت بالا استفاده کرد.

نور لیزر نباید روی سطوح فلزی براق متمرکز شود زیرا ممکن است نور به عقب منعکس شود و باعث آسیب شود.

گرمای تولید شده در طول عمل را می توان با استفاده از اسپری آب به حداقل رساند.

لیزر باید در شرایط کار خوب باشد.

کنترل پدال پا باید دقیق باشد.

لیزر باید طبق دستورالعمل سازنده نگهداری شود.

همانند سایر روش‌های جراحی، استفاده از لیزر در دندانپزشکی همچنان ادامه دارد. طیف گسترده ای از کاربردها و مزایای قابل توجه نسبت به روش های سنتی، لیزر را به ابزار انتخابی برای بسیاری از روش ها تبدیل می کند. بیماران و دندانپزشکان باید اطمینان حاصل کنند که اقدامات احتیاطی برای جلوگیری از هرگونه حادثه انجام می شود.

انواع لیزرهای مورد استفاده در دندانپزشکی

در زیر چندین نوع لیزر مورد استفاده در دندانپزشکی وجود دارد که بسته به نوع جراحی یا درمان مورد نیاز متفاوت است:

لیزرهای دی اکسید کربن: لیزرهای دی اکسید کربن برای از بین بردن سریع بافت نرم ایده آل هستند. با این حال، اغلب پرهزینه، حجیم و مستعد آسیب به بافت سخت است. با این حال، با استفاده از آن، حداقل نفوذ بافت به دست می آید که منجر به یک روند سریع می شود.

لیزر دایود: لیزر دایود نوع خاصی از لیزر بافت نرم است. اگر تا به حال از نشانگر لیزری استفاده کرده باشید، متوجه خواهید شد که لیزرهای دایود به طور مشابه عمل می کنند. آنها اغلب کوچک و ارزان هستند، که آنها را به یک انتخاب محبوب در زمینه دندانپزشکی تبدیل می کند. لیزر دایود در روش‌های مختلف دندانپزشکی از جمله سفید کردن دندان با لیزر، تراش کردن قالب و برداشتن لثه استفاده می‌شود. کاربرد اصلی آنها برای عمل های بافت نرم داخل دهانی است که طیف وسیعی از روش ها را در بر می گیرد.

لیزر Nd-YAG: لیزر Nd-YAG به دلیل جذب بالای آن توسط بافت رنگدانه‌دار برای درمان بافت‌های نرم نیز اندیکاسیون دارد. عمق نفوذ آن به طور قابل ملاحظه ای بیشتر از لیزر دی اکسید کربن است. مانند نوع قبلی، این لیزر برای برش بافت نرم عالی است. همچنین شفای عالی و میدان عمل واضح و قابل مشاهده را ارائه می دهد. عمدتاً برای دبریدمان لثه و سوکولار در درمان بیماری های پریودنتال، LANAP و روش های جراحی بافت نرم استفاده می شود، اما می توان از آن برای برداشتن دندان های پیش سرطانی، درمان زخم های آفتی و انجام درمان های کانال ریشه نیز استفاده کرد.

لیزرهای آرگون: استفاده از این لیزرها بر روی بافت های لثه فوق العاده ایمن است زیرا به مواد سخت دندان آسیب نمی رساند. آنها به دلیل خاصیت باکتری کشی برای درمان بیماری پریودنتال استفاده می شوند. کاربرد اصلی لیزرهای آرگون، پخت رزین های کامپوزیت است که به طور قابل توجهی ماده را تقویت می کند.

آینده دندانپزشکی لیزری

به لطف محبوبیت روزافزون لیزر دندانپزشکی، ممکن است به زودی روش‌های دندانپزشکی سریع‌تر، مؤثرتر و راحت‌تر انجام شوند. فناوری لیزر (تقویت نور با انتشار تشعشعات تحریک شده) سالهاست که در انواع روش های پزشکی استفاده می شود. تعداد فزاینده‌ای از مطب‌های دندانپزشکی در سراسر جهان از لیزرهای دندانپزشکی استفاده می‌کنند، زیرا این فناوری همچنان در حال پیشرفت است و هزینه آن کاهش می‌یابد.

دندانپزشکان ممکن است از لیزر دندان در طی یک تمیز کردن حرفه ای دندان برای از بین بردن تارتار و به عنوان جایگزینی برای روش سنتی پلانینگ ریشه استفاده کنند، که در حال حاضر با استفاده از یک ابزار جراحی به نام کورت انجام می شود که می تواند به بافت اطراف آسیب برساند. در نهایت، لیزرهای دندانی می توانند دسترسی دندانپزشکان به هر قسمت از دندان را ممکن کنند و جایگزین نیاز به مته دندانپزشکی سنتی شوند. این ممکن است به کاهش ترس و اضطراب بسیاری از افراد هنگام مراجعه به دندانپزشک کمک کند.

هزینه درمان دندانپزشکی لیزری چگونه محاسبه میشود

هزینه درمان دندانپزشکی لیزری متناسب با نوع درمان و میزان پیچیدگی مشکلات دندانی می‌باشد. عوامل زیر تأثیرگذار در محاسبه هزینه درمان لیزر دندانپزشکی هستند:

هر نوع درمان دندانی با لیزر، از جمله پاکسازی، اطراف دهان، درمان لثه، رفع حساسیت دندان، کامپوزیت دندان، و برداشتن تارتار، می‌تواند متفاوت در هزینه باشد.

مشکلات دندانی با پیچیدگی بیشتر نیازمند زمان و توانایی فنی بیشتر هستند که ممکن است هزینه را افزایش دهد.

موقعیت جغرافیایی مطب دندانپزشک نیز بر هزینه تأثیر می‌گذارد. در مناطق با هزینه زندگی بالا، هزینه درمان لیزر نیز ممکن است بیشتر باشد.

استفاده از تجهیزات و تکنولوژی لیزر پیشرفته ممکن است هزینه را افزایش دهد.

مهارت و تجربه دندانپزشک نیز می‌تواند در هزینه تأثیرگذار باشد. دندانپزشکان ماهرتر ممکن است برای خدمات خود هزینه بیشتری درخواست کنند.

به طور کلی، برای محاسبه هزینه درمان لیزر دندانپزشکی، مشاوره با دندانپزشک خود و دریافت یک برآورد دقیق از هزینه‌ها توصیه می‌شود.